Regelmatig wordt tijdens onze trainingen de volgende vraag gesteld door specialisten hoogbegaafdheid (in opleiding): wat doe je als je collega zegt ‘de leerling moet eerst maar het juiste gedrag laten zien, voordat hij verrijking krijgt’?
Eerst gedrag, dan verrijking. En wel eerst het juiste gedrag.
We kunnen meerder antwoorden op deze vraag geven. Dat geldt altijd voor elke situatie: er zijn meerdere antwoorden goed. Ik zal ook enkele antwoorden laten zien. Maar inmiddels ben ik erachter gekomen, dat je beter géén antwoord kan geven in deze situatie. Je kunt beter een passende vraag stellen. Dus die deel ik ook graag met je.
Antwoorden geven
Je kunt natuurlijk starten om de houding van de collega te gaan beantwoorden. Je wilt de collega laten zien, dat het géén goed uitgangspunt is om een (hoog)begaafde leerling eerst te ‘dwingen’ tot bepaald gedrag, voordat hij (of zij) passend onderwijsaanbod krijgt. Of je wilt de collega laten zien, dat het gedrag juist kan zijn ontstaan, omdat er geen passend onderwijsaanbod wordt gegeven. Een ‘wie-was-er-eerst-de-kip-of-het-ei’ verhaal.
Natuurlijk kan je vertellen over de noodzaak van het passend onderwijsaanbod, omdat anders onderpresteren, een laag zelfbeeld, een slecht welbevinden en/of andere nare gevolgen op de loer liggen voor deze leerling. Ook zou je kunnen vertellen dat een leerling het onthouden van passend onderwijs zelfs juridisch gezien niet de bedoeling is: iedere leerling heeft recht op passend onderwijs.
Er zijn veel antwoorden te geven. Ook antwoorden die ondersteund worden met artikelen, boeken en onderzoeken. Je weet het allemaal als specialist hoogbegaafdheid. En toch zit je met je handen in het haar. Je krijgt de collega niet overtuigd met al je antwoorden en bewijsmateriaal.
Help, wat nu?!
De vraag stellen
De voorbeelden die hierboven zijn gegeven, kunnen soms wel werken, maar kunnen regelmatig ook niet werken. Hoe komt dit nu?
Je bent de houding van de collega aan het beantwoorden met overtuiging. En je ziet één ding over het hoofd als specialist hoogbegaafdheid: jij hebt al een inzicht op de situatie. Voor jou is het kwartje al gevallen, dat er iets nodig is voor de leerling. Maar jouw collega mist nog een inzicht.
Je komt dus te vroeg met informatie over de noodzaak van passend onderwijs voor deze leerling en hoe het gedrag tot stand kan zijn gekomen door gebrek aan passend onderwijs.
Er is eerst een inzicht nodig. En dat inzicht ligt niet verborgen in de informatie over hoogbegaafdheid. Het inzicht bereik je door nog dichter aan te sluiten bij de situatie en het perspectief van de leerkracht.
In een praktijkvoorbeeld van vorige week ging het om een collega met een leerling in groep 7. Het niet juiste gedrag was er sinds groep 2 bij de leerling. De collega in groep 7 was stellig: hij moet eerst het juiste gedrag laten zien en dan wil ik wel kijken naar verrijking.
Om een inzicht te bereiken bij deze leerkracht sluit je aan bij de situatie en het perspectief van de leerkracht door de volgende vraag te stellen:
Heeft deze strategie / aanpak tot nu toe gewerkt?
De leerling ervaart deze aanpak nu van groep 2 tot en met groep 7, toch?
Ik verwacht dat het dan stil wordt. Dat is het moment wat je zoekt. Een inzicht. Zonder woorden wordt ineens iets heel helder bij je collega. Hoe mooi is het als alleen even het inzicht heel helder wordt, dat het gewoonweg tijd wordt voor een nieuwe strategie. Er is iets geprobeerd en dat heeft niet gewerkt.
Ga er dan niet meteen bovenop met informatie of een oplossing of een andere aanpak. Zo van: klaar met het inzicht, next step.
Laat het inzicht maar eens bezinken. Een (andersoortige) realisatie heb jij als specialist hoogbegaafdheid namelijk ook ooit gehad, voordat jij alle informatie over hoogbegaafdheid ging verslinden. Vertrouw op het effect van een inzicht. Dan ontstaat de behoefte aan een volgende stap vanuit je collega.
Zo ga je moeiteloos jouw rol inzetten als specialist hoogbegaafdheid.
We vinden het fijn als je onze blogs deelt. Voor veel blogs hebben we een PDF gemaakt. Je kunt dit dan downloaden en delen: de bronvermelding staat daarin.
Let op: wij hebben dyslexie en je wordt in onze teksten dus met onze imperfectie geconfronteerd 🙂 . We kiezen voor gratis veel leesvoer maken zonder extra kosten.
Niks missen?
Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.