Ik ben iets nieuws aan het leren: visueel communiceren. Ik maak gebruik van het online programma van ‘De Betekenaar’. In video’s legt Bas op leuke wijze uit hoe je visueel kunt communiceren. En ja, je leert dus ook tekenen. Met het visueel alfabet.

Wat zou het leuk zijn als (hoog)begaafde leerlingen dit zouden leren: visueel communiceren. Ik leg graag uit dat zij hier zeker aanleg voor hebben met hun verschillende manieren van denken.

Perfectionisme

Bas vertelt in de video: ‘Vraag aan kleuters wie er kan tekenen en bijna iedereen steekt zijn hand op. Vraag het aan groep 8 leerlingen en bijna niemand steekt zijn hand nog op.’

Waarom? Omdat we zijn gaan geloven dat je pas kan tekenen als het écht goed is of als het perfect af is. (Hoog)begaafde leerlingen zien in hun hoofd hoe het eruit zou moeten zien, met alle verfijnde details, maar krijgen dat beeld niet op papier gerealiseerd. Dit kan frustrerend zijn.

Wij zien dit bij de leerling en geven dan aan: deze leerling heeft last van perfectionisme. Perfectionisme is dus iets lastigs. Is dat zo? Is perfectionisme dan ook iets negatiefs?

Wikipedia noteert het volgende: perfectionisme is een obsessief verlangen om handelingen perfect uit te voeren. Mm, dat klinkt niet positief. Maar gelukkig staat er meteen een volgende zin.

Wikipedia: soms is perfectionisme een positieve eigenschap, omdat het de prestaties van iemand kan verhogen. Perfectionisme kan dus helpend zijn: je kunt je potentieel omzetten in misschien wel (hoog)begaafd gedrag of mooie prestaties.

Perfectionisme kan leiden tot mooie prestaties. Het is dan niet handig om willekeurig maar te roepen: je bent perfectionistisch, leg de lat maar wat lager. Want je loopt het risico dat aanwezig, maar nog niet zichtbaar, potentieel niet wordt ontwikkeld. Talentontwikkeling heeft baat bij perfectionisme.

Oké. Als je dus aanwezig potentieel ontwikkelt, maak je bijvoorbeeld perfecte tekeningen. Alleen wat een perfecte tekening is, daar denken we allemaal anders over. Daarin kunnen we onze horizon verbreden.

Wanneer is een tekening perfect? Traditioneel gezien denken we dan aan grootmeesters die prachtige schilderwerken maken. Of als een tekening compleet is met alle details. Maar een tekening kan ook perfect zijn als het visueel iets heel helder communiceert. Als het voor iedereen duidelijk is, wat je wilt laten zien.

Bas vertelt in de video: ‘Maak je tekening niet af met alle details, want dat zorgt voor een grote betrokkenheid van de kijker. Het brein wordt dan namelijk geactiveerd om erbij te fantaseren wat niet af is.’

Dus een tekening met weinig details kan perfect zijn. Je krijgt een grote betrokkenheid van de kijker. En een grote betrokkenheid wil je hebben, als je visueel wilt communiceren. Als je met een beeld iets wilt overbrengen.

Dat is wel anders denken over tekenen, toch?

En over anders denken gesproken: (hoog)begaafde leerlingen kunnen heel goed anders denken. En dit kan helpend zijn in visueel communiceren.

Anders denken

Er zijn allerlei onderzoeken geweest naar de denkprocessen van hoogbegaafden. Eén van de bekende rijtjes is:

• Topdown thinking
• Deep level thinking
• Lateral thinking
• Visual thinking
• Caring thinking

Hieronder staat een korte en zeker niet volledige uitleg.

Topdown: het denken verloopt vanuit het geheel naar de afzonderlijke onderdelen. Je hebt behoefte aan het ‘waarom’ te weten en dan (zelf) te denken over het ‘hoe’.

Deep level: het denken gaat de diepte in door nieuwsgierig te zoeken naar verbanden, patronen en betekenis. Je hebt behoefte aan open, verdiepende vragen die je motivatie tot het willen weten versterkt.

Lateral: het denken gaat aan de slag met een probleem door deze op allerlei creatieve wijze te benaderen en op verschillende manieren op te lossen. Je hebt behoefte aan denkruimte als ‘stel dat het wel mogelijk zou zijn’.

Visual: het denken maakt beelden van de ontvangen informatie. Je hebt behoefte aan verbeelding, het voor je zien, bijvoorbeeld op papier.

Caring: het denken gebeurt vanuit het hart en de persoonlijkheid. Je hebt behoefte aan persoonlijke, maatschappelijke of zelfs wereldse levenswaarde.

Als je dit rijtje van 5x denken ziet, dan zie je ook visueel denken. Dit wordt ook wel beelddenken genoemd. Het is een vorm die goed past bij (hoog)begaafde leerlingen. En: de andere vormen van denken kunnen helpend zijn bij het vormgeven van die beelden.

Denken-structureren-communiceren

Maar ja, soms kan het inzetten van al deze denkvormen ook tot een uitdaging leiden. Want deep level-, lateral- en caring thinking kunnen ook heel groots worden. Het is een zeer creatieve manier van denken. En dan kan het lastig worden om dit nog helder te vertellen aan een ander.

Het kan dus helpend zijn om je gedachten te structureren. En wellicht te filteren. Dan wordt het helder en kun je het beter communiceren.

Maar hoe doe je dat dan?

Daar komt ie: met visueel thinking en de cursus van Bas. Je kunt al denken in beelden. Het is dan mooi als de ander jouw beelden ook kan zien. Dus tekenen maar. En vergeet niet: de perfecte tekening wordt gemaakt met weinig details, want dan is de ander betrokken.

En als de ander het dan begrijpt, dan is het perfect 🙂

Niks missen?

Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.