Motivatie komt van binnenuit, altijd en nooit niet. De meeste mensen die ik spreek in trainingen of in onze opleiding weten dit vaak al. Het geldt voor de leerlingen in hun klas, de leden van hun gezin en natuurlijk voor henzelf.
Dat we onze werk- en schoolcultuur nog niet altijd hierop inrichten komt vaak voort uit gewoontes en de wens dat het anders zou zijn. We willen namelijk liever wel invloed kunnen uitoefenen op de motivatie van anderen.
Soms lijkt het tegenovergestelde waar
Het ziet er soms uit alsof het ons toch lukt. Je vraagt iets en de ander lijkt gemotiveerd te worden, in actie te komen of met je mee te werken. We vergeten in die situaties gemakkelijk dat er bij de ander eerst intern, intrinsiek een reden moet zijn gevonden voor deze motivatie. Dit is voor ons onzichtbaar, dat maakt het interne aspect van motivatie een simpel te vergeten feit. Dit is makkelijker voor jezelf waar te nemen.
‘Ik deed mee omdat ik er het voordeel van in zie.’
‘Ik deed het klusje omdat ik dan eerder van het gezeur af was.’
‘Ik zei ja, maar deed nee. Want ik vind het eigenlijk onzin.’
Nu wil ik voor dit artikel nog een stapje verder gaan.
Ja, motivatie komt van binnen, en:
Motivatie is er altijd voor alles wat er gedaan wordt!
We zijn gewend motivatie van leerlingen te bekijken vanuit specifieke doelen of gewenste gedragingen. We willen graag iets met ze bereiken, ze iets leren, ze iets op een bepaalde manier laten doen. We hebben einddoelen, leerdoelen, acceptabel gedrag en onacceptabel gedrag.
Laten we motivatie hier even van loskoppelen.
Loskoppelen van die resultaatgerichtheid.
Iedereen doet, leert, is, ziet, speelt, zet zich in, ontspant, zwijgt, praat, hoort, voelt, reageert altijd vanuit de motivatie dat te doen in het moment. De kwaliteit van ons eigen denken is bepalend voor ons gedrag. Ons handelen (wat ook iets laten kan zijn) is voor onszelf altijd logisch en natuurlijk. Ook al kan dit een seconde later al niet meer zo zijn.
Het kan voor iemand in een specifiek moment een heel goed idee zijn om zijn schoolwerk te verstoppen.
Het kan vanuit het denken in het moment een goed idee zijn om in huilen uit te barsten, te gaan slaan of schoppen.
En het kan perfect passen voor iemand om een grap te maken terwijl er om stilte gevraagd wordt.
Motivatie is intern en gebaseerd op ons eigen denken. Als je denkt aan een leuke woordgrap, kan het heel natuurlijk zijn om deze uit te spreken.
De rol van ons denken zien we vaak over het hoofd. Terwijl dit het enige is dat invloed heeft op ons gedrag. Er is niks anders dat een rol speelt in onze motivatie.
Als buitenstaander is het makkelijk verschillende gedragingen en de motivatie daarvoor te veroordelen, omdat we het er niet mee eens zijn of het zelf anders zouden doen.
We kunnen de ander nooit helemaal snappen, want we hebben niet dezelfde gedachten.
Dit (ver)oordelen van anderen kunnen we beter laten.
Motivatie niet beoordelen, maar er nieuwsgierig naar zijn
Als we nu eens uitgaan van het feit dat iedereen altijd zijn best doet en gemotiveerd is voor wat er gedaan wordt (niet: voor wat er gedaan moet worden)? Als we er nu eens van uitgaan dat alle mensen te maken hebben met goede buien met prettig en productief denken en slechte buien met negatieve en zorg denken. Al zouden we dat graag willen, deze buien zijn niet te controleren en hebben niks te maken met intelligentie. Elk mens is perfect in staat om vanuit motivatie te handelen.
Zie dat achter het gedrag, achter het denken, een normaal (en in die zin perfect) mens schuilgaat die ook maar zijn best doet in het moment.
Wat kun je hiermee in je contact met kinderen?
Spreek deze kijkwijze je aan? We delen meer vanuit dit perspectief in ons (online) aanbod. Kijk vooral even rond bij de modules en de opleiding.
Heb je te maken met kinderen die ongemotiveerd zijn voor school? Ik wil een paar inzichten op een rij zetten.
- Laat eventueel merken dat je het gedrag niet prettig/ handig vindt, maar spreek altijd vanuit het idee dat de leerling wel perfect in staat is om vanuit motivatie te leren. Tja, misschien niet wat jij wilt dat er geleerd wordt. Dat doet echt helemaal niks af aan het natuurlijke leervermogen. Besef je dat jullie beide niks hebben aan twijfel hierover.
- Doe onderzoek, wees nieuwsgierig naar de ander: wat is wezenlijk van belang voor de leerling die je tegenover je hebt? Is de leerling gemotiveerd voor voetbal? Voor gamen of voor het onderhouden van sociale contacten? Mooi dat je dit weet en houd je oordeel hierover lekker voor je! Aan dit oordelen hebben jullie ook niks, het zit eerder in de weg voor goed contact.
- Bedenk nu samen hoe je in de tijd en ruimte die jij te bieden hebt ook aandacht kunt besteden aan dit interessegebied van de leerling. Wees bereid hier echt wat mee te doen. Zet dit op nummer één. Daarvoor helpen de volgende tips:
- Zie welk talent er achter het interessegebied zit. Voetbal zien we vaak makkelijk: geweldige motoriek, goed inzicht op het veld, teamspel. Maak denk eens aan gamen: daar is veel strategisch inzicht bij nodig, vergelijk sommige games gerust met schaken. Behendigheid en reactiesnelheid zijn ook niet onbelangrijk. Sociale contacten liggen online meer in de lijn van samenwerken, leiding geven en soms ook van entertainen.
- Onderzoek nu (eventueel met de leerling samen) hoe het interessegebied een rol kan spelen op school. Is het iets waar anderen ook wat aan hebben? Laat het niet bij maak een werkstuk over je interesse gebied. Dat wordt snel saai en is van weinig betekenis voor de leerling zelf! Even een brainstorm: Een club oprichten voor de (vrijdag)middag voor iedereen met dezelfde interesse. Voetbal- of gamewedstrijden organiseren. Onderzoeken hoe je specifieke deelvaardigheden bij het voetballen of gamen kunt trainen en dit uitvoeren. Leiding geven aan je samenwerkgroepje.
- Bekijk daarna samen hoe de leerdoelen op school helpen bij het ondersteunen van dit talent. Welke zijn van ondersteunende waarde wat betreft kennis of nuttige vaardigheden? De leerling zal alleen bereid zijn met je mee te kijken hiernaar als je in eerste instantie ruimte geeft aan zijn interesse. Begin daarom nooit met deze stap.
Het draait allemaal om de verbinding, zonder oordeel
Wanneer jij als leerkracht in staat bent om de perfectie van de leerling te zien, te zien dat hij of zij net zo normaal is als elk ander mens. En dat diegene ook alleen maar af en toe een gedachtenstorm heeft die door hem heen raast. Als jij vandaar uit weet te handelen en te spreken, dan voelt de leerling dat.
Deze verbinding is zonder oordeel en daarom wat mij betreft heel erg simpel.
Het denken aan doelen, prestaties en resultaten vertroebelt onze relatie met de leerlingen. Dit veroorzaakt in óns misschien juist een gedachtenstorm over de gevolgen van het niet halen van deze doelen. Dit gebeurt soms en wat doet dit met ónze motivatie?
We raken vanuit zorgen gemotiveerd om extra oefenmomenten in te plannen.
We dreigen te gaan ‘preken’ tegen de leerlingen over gewenst gedrag.
We ontzeggen leerlingen hun ontspanning in de pauze omdat ze niet goed gewerkt hebben.
Want ons eigen denken is vertroebeld.
Ons handelen is altijd logisch en vanuit motivatie
We handelen altijd vanuit wat voor ons logisch en goed lijkt in dat specifieke moment.
Veel kinderen zijn onwijs gemotiveerd om bepaalde pijn of angst te vermijden. Wanneer we denken dat bepaalde situaties of personen niet prettig zijn of schadelijk voor ons, zijn we ontzettend gemotiveerd om die uit de weg te gaan. Of als we geloven dat we door de mand vallen bij uitdaging, zijn we sterk gemotiveerd om die niet aan te gaan.
In feite zijn we altijd gemotiveerd voor wat we doen in het moment, maar (ver)oordelen we achteraf.
Elkaar en onszelf.
Hoe past veerkracht in dit verhaal?
Motivatie hangt voor mij nauw samen met veerkracht en met het zien en vertrouwen op je eigen veerkracht en dat van de leerlingen. Er is motivatie voor zelfbehoud, verdediging, ontwijken, afsluiten wanneer we onszelf als (meer) kwetsbaar of beschadigd zien. Wie zichzelf als zwak ziet, zal veel motivatie hebben om zichzelf te beschermen. Op manieren die misschien helemaal niet handig of op lange termijn niet prettig zijn. De gewoontes die daaruit voortkomen kunnen ons helaas flink in de weg zitten.
Hoe beter we onze veerkracht herkennen en zien hoe onbeschadigbaar we zelf en onze kinderen daadwerkelijk zijn, hoe makkelijker het is om leermotivatie te hebben. Om uitdaging aan te gaan, te spelen, te creëren, iets niet te weten en te ontwikkelen. Want je bent al perfect en groeien is interessant en leuk. Je ziet dat je niks te verliezen hebt, maar zo ontzettend veel te winnen. En te spelen, te ontdekken, te genieten
We vinden het fijn als je onze blogs deelt. Voor veel blogs hebben we een PDF gemaakt. Je kunt dit dan downloaden en delen: de bronvermelding staat daarin.
Let op: wij hebben dyslexie en je wordt in onze teksten dus met onze imperfectie geconfronteerd 🙂 . We kiezen voor gratis veel leesvoer maken zonder extra kosten.
Niks missen?
Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.