Wanneer zijn we zoveel vertrouwen gaan leggen in materialen, stappenplannen en lesmethodes in plaats van in ons gezonde verstand? Zijn we niet allemaal als onderwijsprofessional opgeleid om het verschil te maken, met welke middelen dan ook?
Ik hoor regelmatig dit soort uitspraken:
‘Ik snap niet waarom Bram die toetsen steeds niet goed maakt. Ik heb precies gedaan wat er in het stappenplan stond en daarnaast heeft hij elke keer meegedaan met de verkorte instructies.’
Of ik krijg vragen als:
‘Is vooruit toetsen nog wel nodig als we het EDI model gaan gebruiken?’
‘Kan de leerling voor begrijpend lezen al meedoen met Estafette lezen?’
‘De hoogbegaafde leerlingen bij mij in de klas zijn wat rekenvaardigheid achteruit gegaan terwijl ze compacten en verrijken. We hebben Rekentijgers en Denken in Getallen. Horen jullie vaker dat deze materialen niet goed werken?’
En precies daar gaat het mis. Het is een illusie dat de oplossing in de voorgeschreven methodes en middelen zit.
Er bestaan geen lesmethodes die voor iedereen werken
In de vragen en opmerkingen hierboven spelen instructiemodellen, lesmethodes en andere materialen een centrale rol. Een bijna magische rol zou ik haast zeggen.
Begrijp mij niet verkeerd, ik zie ook dat deze werkwijzen en middelen daadwerkelijk een oplossing zijn in sommige situaties. Alleen we kijken naar de verkeerde kant als we denken dat het de methode of het materiaal is dat het verschil maakt. Ook voor de hoogbegaafde leerlingen bestaan er geen kant en klare materialen met gegarandeerd succes.
Zelf heb ik wel eens gedacht dat ik nu toch echt het passende werkboek voor rekenverrijking in handen had. Bleek het met de hoogbegaafde leerling die ik het jaar erna had opeens niet meer het gewenste effect te hebben.
Of ik ging aan mijzelf twijfelen zodra de hoogbegaafde leerlingen afhaakten bij het geven van een instructie volgens de meest recente én wetenschappelijk bewezen methode.
Dit hebben we waarschijnlijk allemaal al eens meegemaakt, dat het materiaal of de werkwijze niet altijd de oplossing biedt die we zo graag willen.
Waarom blijven we dan naar het juiste materiaal zoeken?
Waarom blijven we dan klassenbezoeken afleggen om te observeren of de instructie wel volgens de juiste stappen wordt uitgevoerd?
We zien een heel belangrijk aspect over het hoofd
Jullie hebben vast al eens opgevangen dat de leerkracht het verschil maakt? Maar vergis je niet, ook daarmee zijn we er nog niet. Net zoals met het materiaal is het ook niet zo dat de ene leerkracht (leerlingbegeleider, IB-er, assistent of andere onderwijsprofessional) wel ‘goed’ werkt en de andere niet.
Want als we geloven dat de een het nu eenmaal wel kan en de ander niet, dan zijn we net zover van huis. Dan gaan we proberen te analyseren wat die persoon doet. En voor je het weet proberen we daar een werkwijze van de maken. Dan ontwikkelen we doodleuk een nieuwe manier van werken waar we onszelf aan proberen te houden. Compleet met wetenschappelijk bewijs erbij. Of we schrijven het af op karakter of persoonlijkheid, met de conclusie dat dat niet na te doen is en we het dus maar beter helemaal op kunnen geven.
Nee, al deze oplossingsrichtingen vertroebelen onze blik.
Zolang we geloven dat er buiten onze eigen wijsheid en ons gezonde verstand een manier van werken of een methode bestaat die altijd en overal werkt, gaat het mis.
De oplossing ligt niet in de buitenwereld.
Ja, jij maakt het verschil en dat zit hem in het volgende: waar zit je met je gedachten? Hoe ontspannen sta je erbij? Weet je vanuit rust te ervaren of dat wat je doet ook aankomt en weet je bij te sturen?
Kortom, in hoeverre ben je daadwerkelijk in het hier en nu aanwezig om te zien wat er ook hier en nu nodig is? Welk materiaal wil je uit de kast trekken omdat het bij het moment past? Welke instructievorm is er nodig? Of zie je dat je leerling(en) er niet helder en ontspannen bij zitten?
Er bestaan nu eenmaal geen universele werkwijzen of lesmethodes die voor iedereen op elk moment werken.
Natuurlijk laten we ons soms inspireren door nieuwe materialen, trainingen en opleidingen. Niks mis mee, maar de vraag is:
Sta je met een helder hoofd voor de klas?
Wanneer je met een helder hoofd in het hier en nu aanwezig bent, zie je hoe je lesmethodes naar je hand zet. Kun je precies het juiste doen op het juiste moment. Wat dat dan ook is.
Dit is de rolversterking die ik alle onderwijsprofessionals toewens. Het vertrouwen en de ontspanning om weg te blijven bij toekomstzorgen en ‘verplichte’ onderwijsregels wanneer je voor de klas staat. Om te zien wanneer je niet helder bent en beter even rust in kunt lassen.
Klinkt dit te simpel?
Maar wat als we het nu juist te ingewikkeld maken met het zoeken naar de perfecte methode of werkwijze? Vraag je eens af, zou jij het liefst dag in dag uit samen zijn met iemand die vanuit rust en wijsheid handelt of met iemand vanuit stress en angst?
Ik zou het wel weten.
Ik pieker er niet over om een opleiding te volgen bij een onzekere leraar
Bij een leraar die bang is dat de doelen niet gehaald worden of dat niet alles uit de leerlingen gehaald wordt wat erin zit. Die onzeker over is over zijn eigen vaardigheden.
Vol stress zit over de het goed uitvoeren van de juiste methode.
Mij niet gezien. Doe mij die leraar die vol vertrouwen zijn gezonde verstand inzet. Die niet per se alle antwoorden heeft, maar die durft en helder is.
Want deze helderheid heeft namelijk het gunstige effect dat leerlingen zich door hun leraar laten inspireren, instrueren en dat ze samen kunnen lachen!
We vinden het fijn als je onze blogs deelt. Voor veel blogs hebben we een PDF gemaakt. Je kunt dit dan downloaden en delen: de bronvermelding staat daarin.
Let op: wij hebben dyslexie en je wordt in onze teksten dus met onze imperfectie geconfronteerd 🙂 . We kiezen voor gratis veel leesvoer maken zonder extra kosten.
Niks missen?
Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.