Angst, OCD, Dwang, Controle, Denken. Deze thema’s kom ik volop tegen tijdens mijn werk als professional, maar ik heb er zelf ook ervaring mee. Binnen dit spectrum kwam ik ook een mooie term tegen: een hoogfunctionerende stoornis hebben.
Hoogfunctionerend klinkt als hoogbegaafd. Er zit zeker een overeenkomst in. Als je bijvoorbeeld een hoogfunctionerende angststoornis of depressie hebt, dan maak je gebruik van kenmerken die we ook bij hoogbegaafdheid zien: op intelligente wijze, heel creatief en gedreven weet je de angststoornis of depressie te hanteren, waardoor je voor de buitenwereld goed en wellicht zelfs succesvol functioneert. Alles lijkt prima te gaan.
Hoogfunctionerend. Het lijkt een redding, omdat je bijvoorbeeld in staat bent een leven op te bouwen met werk, onderneming, gezin, sociaal leven. Tegelijkertijd is dit hoogfunctionerend een vloek: je gaat (hardnekkige) patronen ontwikkelen, coping strategieën, steeds meer geloven in een paradigma* die niet klopt, waardoor het jaren kan gaan duren. Met alle gevolgen van dien.
(*Paradigma = hoe je de werkelijkheid ziet)
Binnen een thema zoals OCD wordt vaak verwezen naar cognitieve gedragstherapie (RET), helpende gedachten, omdenken. Ik wil hierin graag delen: helpende gedachten zijn niet helpend.
Met cognitieve gedragstherapie ga je méér focus leggen op het denken en de inhoud hiervan. Ik heb dit ook 25 jaar gedaan. Hoogfunctionerend:-)
Het wordt een coping strategie: je blijft in het paradigma dat er een probleem is waar je een reactie op moet hebben. In het geval van cognitieve gedragstherapie: helpende gedachten bedenken. Je kunt dit de rest van je leven blijven doen.
Ik herhaal het nog een keer: helpende gedachten zijn niet helpend.
Mocht tijdens het gebruik van de techniek een positief effect ontstaan, dan ontstaat er mogelijk ook direct een blinde vlek. Je denkt dat de methode heeft geholpen en doorziet niet wat werkelijk heeft geholpen. Hierdoor kan je huidige paradigma blijven bestaan. Je blijft de werkelijkheid op een bepaalde manier zien.
Over welk paradigma hebben we het eigenlijk?
Veel therapieën hebben een aanpak of een methode. Als je probleem ineens oplost tijdens de therapie, dan kunnen we maar zo in het misverstand lopen dat de methode heeft gewerkt.
Dan blijven we geloven in het paradigma dat we voor ons welbevinden:
- iets moeten doen;
of
- iets nodig hebben;
of
- iemand nodig hebben.
Als we blijven geloven dat er eerst een voorwaarde nodig is voor ons welbevinden of het ontwikkelen van onze potentie, dan raken we onnodig afhankelijk. Daar ontstaat kwetsbaarheid, onzekerheid en zelfs lijden. Dat is niet nodig.
Iets doen zoals overtuigingen wegwerken of helpende gedachten bedenken is een voorbeeld van dit paradigma: dat ons geluk voorwaardelijk is. Eerst iets doen, dan welbevinden.
Daar kijk ik nu anders tegen aan. Het nieuwe paradigma is wat mij betreft: er is niks te doen, er is niets nodig en niemand nodig. Onze veerkracht, welbevinden en potentie is daar niet afhankelijk van. Dit klinkt wellicht vreemd en niet direct overtuigend. Of misschien ervaar je juist direct iets van waarheid hierin.
Ik heb zelf in ieder geval 100% waarheid gezien in het nieuwe paradigma, ook al trap ik nog regelmatig in het oude paradigma. Het is namelijk ook 100% menselijk om de ervaring te hebben toch iets te willen doen, iets nodig te hebben of iemand nodig te hebben.
Daar is ook niks mis mee. Maar zo nu en dan een glimp op te vangen van het nieuwe paradigma is wel zo verrijkend.
Wil je die glimp ook opvangen? Ik beloof je: je hebt dit al ervaren en het is er voor iedereen.
We vinden het fijn als je onze blogs deelt. Voor veel blogs hebben we een PDF gemaakt. Je kunt dit dan downloaden en delen: de bronvermelding staat daarin.
Let op: wij hebben dyslexie en je wordt in onze teksten dus met onze imperfectie geconfronteerd 🙂 . We kiezen voor gratis veel leesvoer maken zonder extra kosten.
Niks missen?
Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.