Veel leerkrachten, begeleiders en ouders zijn inmiddels bekent met de mindsettheorie van Carol Dweck. Velen zijn er ook enthousiast mee aan de slag gegaan en bevorderen zo de groeimindset en het leren bij kinderen en zichzelf.
De Mindsettheorie:
De groeimindset staat bekend als de overtuiging dat je je altijd verder kunt ontwikkelen. De vaste mindset is het idee dat je talenten en intelligentie al vastliggen, dat er geen rek in zit. Hoe je je in een situatie gedraagt wordt beïnvloed door in welke van deze twee overtuigingen je op dat moment zit. Het bepaalt of je moeite doet, of je ergens het nut van inziet en of je durft te proberen.
Helaas zijn er ook een aantal misverstanden over de theorie ontstaan doordat deze soms erg zwart/wit geïnterpreteerd wordt. Zo wordt de groeimindset vaak beschouwd als de goede overtuiging en de vaste mindset als de slechte van de twee. Alsof ze de personages in een sprookje zijn. In dit artikel willen we een aantal veelvoorkomende misverstanden rondom de mindsets ophelderen.
Een voorbeeld van een onhandige interpretatie kun je lezen in: Hoezo naar Lefland?! Doe het zelf!
Misverstand 1: De groeimindset is een einddoel om naar te streven
We voelen allemaal aan dat de groeimindset degene is die leidt tot leren en creëren. Dat klopt ook. Deze mindset gaat over het wegwerken van leerobstakels en het verbeteren van wat je creërt. Het gaat zeker niet over maskeren en opgeven.
Dit betekent alleen niet dat je deze mindset moet zien als een doel dat je kunt behalen en dan van je do-to-lijst kunt afstrepen. Je kunt de mindset beter zien als een manier om doelen te behalen. Het leerdoel is bijvoorbeeld een leesbaar handschrift ontwikkelen, breuken leren of een band kunnen plakken.
Een leerdoel gericht op de mindsets zou wel kunnen: herkennen in welke mindset je op een bepaald moment zit. Zodat je meer grip krijgt op hoe je bezig bent.
Misverstand 2: De groeimindset kun je stimuleren door complimenten te geven op inzet en doorzettingsvermogen
Natuurlijk, inzet en doorzetten zijn in principe positief en kunnen je zeker helpen als je wilt groeien. Alleen, in het wilde weg doorzetten helpt je niks.
Een voorbeeld:
Een leerling in groep 7 maakt een taalopdracht over synoniemen. Hij denkt de opdracht te snappen, gaat aan de slag en werkt zich met moeite voor de oefening heen, waarbij hij al het doorzettingsvermogen dat hij in zich heeft gebruikt. Alleen… hij de instructie niet goed begrepen en maakt de hele opdracht daardoor verkeerd. Ondanks al zijn doorzettingsvermogen heeft hij nu een faalervaring.
Heeft zijn inzet geholpen bij het behalen van het leerdoel? Nee, zeker niet. De instructie van de leerkracht volgen en diens hulp accepteren, was een betere start geweest.
En wat als we deze leerling nu alleen maar een compliment op inzet geven? ‘Wat heb jij hard gewerkt zeg!’
Wat heeft dit voor een zin als het resultaat niet meegenomen wordt? De leerling is ook niet achterlijk, die kan ook zien dat hij alles fout heeft gemaakt. Hieruit kan de leerling concluderen dat doorzetten helemaal niet loont.
De volgende uitspraak nodigt meer uit tot leren:
‘Je hebt echt veel doorzettingsvermogen laten zien, maar volgens mij begreep je nog niet helemaal wat de bedoeling was, of wel? Laten we samen eens kijken hoe je jezelf kunt verbeteren.’
Misverstand 3: Aan de vaste mindset heb je niks
Is de vaste mindset negatief? Integendeel, het is soms juist erg handig om ergens geen energie in te stoppen. Denk aan het voorbeeld van de taalopdracht over synoniemen hierboven. Voor de leerlingen was niet duidelijk wat hij moest doen. Zolang dit niet duidelijk was, zou het handig zijn geweest om er (nog) geen energie in te stoppen.
Denk ook aan taken die al geautomatiseerd zijn, deze kun je heel prettig met een vaste mindset uitvoeren. Autorijden, koken, een rits sluiten, een boodschappenlijstje opschrijven of de absentielijst van de klas invoeren. Dit gaat allemaal prima zonder er energie in te steken om er nog beter in te worden. Het is niet nodig hierin te groeien, soms is het gewoon goed zoals het is.
Iedereen heeft de vaste en groeimindset in zich. Energiebesparend te werk gaan is net zo nuttig als energie stoppen in zaken waarin je wilt groeien.
Misverstand 4: Zelfonderzoek en omdenken helpt je groeien
Iedereen heeft de vaste en de groeimindset. Beide hebben hun voor- en nadelen, afhankelijk van het moment waarop je vanuit deze overtuiging denkt. Zo kan het best gebeuren dat je in de vaste mindset schiet op een moment dat het in jouw ogen even tegenzit met het leren of tijdens het creëren.
Het kan erg helpend zijn om je bewust te worden van het moment waarop deze vaste overtuiging de kop op steekt. Zodra je dit door begint te krijgen, kun je deze gedachten ook steeds makkelijker bewust loslaten. Dan lukt het om toch door te gaan met een groeimindset. Je laat je vaste gedachten voor wat ze zijn en kunt vol energie weer verder.
Nu zou je er na de bewustwording ook voor kunnen kiezen om te gaan onderzoeken waarom nu net op dat moment de vaste mindset de kop op stak. Of je kunt actief je gedachten gaan omdenken. Maar het is niet zo zeker dat dit positieve gevolgen voor je gaat hebben.
Zelfonderzoek en omdenken gaan je hoe dan ook energie kosten, je bent niet bezig met je eigenlijke doel en ik zie daarbij helaas regelmatig verdriet, boosheid en/of schuld ontstaan. Allemaal energieverslindende emoties die verlammend kunnen werken als het om leren gaat.
Wat mij betreft zijn zelfonderzoek en omdenken niet noodzakelijk om te kunnen leren met een groeimindset. Je kunt eraan beginnen, maar de pure bewustwording van je vaste mindset en wat die teweegbrengt, gaat je helpen om deze actief los te laten en vol goede moed verder te gaan. Het waarom en het omdenken kunnen net zo goed leiden tot energieverlies.
We vinden het fijn als je onze blogs deelt. Voor veel blogs hebben we een PDF gemaakt. Je kunt dit dan downloaden en delen: de bronvermelding staat daarin.
Let op: wij hebben dyslexie en je wordt in onze teksten dus met onze imperfectie geconfronteerd 🙂 . We kiezen voor gratis veel leesvoer maken zonder extra kosten.
Niks missen?
Het is fijn als passend onderwijs ook voor (hoog)begaafde leerlingen wordt gerealiseerd. Wij zetten ons daarvoor in. We delen elke 2 weken gratis een blog met een cadeautje.Wil je niks missen? Schrijf je in voor onze inspiratiemails.